Vreetbuien. We kennen ze allemaal. Hoe erg we ook ons best doen, soms kunnen we die zak chips of reep chocolade écht niet in zijn eentje in de keuken achterlaten. Hoewel eten tijdens vreetbuien extra heerlijk lijkt, duurt het niet lang voordat die vreugde ruimte maakt voor enorme spijt. Wáárom heb we nu niet een tweede keer nagedacht voordat we die zak chips pakten en hoe slecht is onze discipline er wel niet aan toe als we niet één, niet twee, maar álle chipjes in de zak wegwerken?
Wij van Dokterdokter kennen je struggles, en zijn eens op zoek gegaan naar antwoorden. Hieronder vind je de ins en outs over vreetbuien en geven we je zelfs tips om ze te overwinnen!
Vreetbuien nader bekeken
Vreetbuien zijn niet zomaar een bakje popcorn of handje snoepen eten; ze zijn extremer en hebben een paar merkwaardige kenmerken.
- Je eet veel: het voornaamste kenmerk van een vreetbui is dat je veel eet. Meer dan nodig en meer dan je vaak zelf zou willen
- Je eet snel: tijdens vreetbuien zijn we geneigd om alles zo snel mogelijk te eten. We eten die zak chips niet rustig chipje voor chipje op; we proppen er het liefst zo veel mogelijk tegelijk in onze mond
- Je verliest controle: het verlies van controle is wat een vreetbui onderscheidt van gewoon teveel eten. We weten vaak heel goed waar we mee bezig zijn, maar hebben de controle of discipline niet om ermee te stoppen
- Je bent onrustig: je bent vaak heel onrustig tijdens een eetbui. Je gaat niet even rustig zitten met je etensvoorraad, je zit te wiebelen op je stoel of loopt te ijsberen rond de kamer
- Je voelt het welbekende gevoel van spijt: tja, zo’n vreetbui is leuk, maar wanneer het plezier van eten voorbij is kicken de gevoelens van spijt in. Waarom was het ook alweer een goed idee om je hele voorraadkast leeg te eten?
- Je zoekt afleiding: vaak voelen we ons stiekem tijdens het eten al een beetje schuldig over al die calorieën die we naar binnen werken. We zoeken daarom afleiding; we zetten de tv aan of draaien het volume van de muziek een tandje harder. Alles om maar niet te hoeven denken aan waar je mee bezig bent
- Je loopt er liever niet mee te koop: vreetbuien zijn in het algemeen toch niet iets waar we trots op zijn. We houden ze dan ook liever voor onszelf. Waar al die chips heen is vraag je? Ik denk dat het de hond was
Waar komen die vreetbuien vandaan?
Oké, maar waarom hebben we die vreetbuien dan? Vaak is het niet omdat we zo verrekken van de trek; die eetlust is na een tijdje echt wel weg. Toch blijven we eten, waarom?
De meest welbekende oorzaak is toch wel dat je je een beetje down of gestrest voelt. Je stemmingheeft een grote invloed op het wel of niet krijgen van vreetbuien. Net een stressvol mailtje van je werk gekregen? Of ga je door een break-up? Veel mensen grijpen dan meteen naar eten: het welbekende comfortfood.
Een andere boosdoener is lijnen. Mensen die lijnen onthouden zichzelf van af en toe even wat lekkers eten. Het verlangen naar dat eten wordt dan steeds groter, tot die zo groot is dat je het niet meer kan controleren: de vreetbui begint.
Deze laatste oorzaak van vreetbuien verklaart ook waarom jongeren en vrouwen vaak meer last hebben van vreetbuien dan bijvoorbeeld mannen of ouderen. De sociale druk om op jonge leeftijd of als vrouw zijnde een goed figuur te hebben zorgt ervoor dat deze groepen obsessief met hun gewicht bezig kunnen zijn. Soms ontbreekt die discipline even en ontstaan er vreetbuien.
Uiteraard kan de oorzaak ook ernstiger zijn. Er zijn genoeg eetstoornissen waar vreetbuien een groot onderdeel van zijn. Denk bijvoorbeeld aan anorexia of boulimia. Groot verschil is wel dat na deze vreetbuien er vaak alles aan gedaan wordt om dat eten weer uit je lichaam te krijgen. Een eetstoornis is een serieus psychisch probleem. Denk je last te hebben van een eetstoornis? Neem dan altijd contact op met een arts.
Hoe overwin ik de vreetbuien?
Voor de meeste van ons zijn vreetbuien er nu eenmaal. Er is geen sprake van een eetstoornis; soms kunnen we ons gewoon eventjes niet in bedwang houden. Wil jij van je vreetbuien af? Wij hebben de goeroe gevonden op het gebied van vreetbuien: Christopher G. Fairburn. In zijn boek ‘Overwin je eetbuien’ schreef hij over vreetbuien (of ‘eetbuien’, zoals hij ze netjes noemt). Hoewel het boek zich richt op mensen met een eetstoornis, kan het stappenplan dat meneer Fairburn heeft ontworpen ook voor de mensen met ‘simpele’ vreetbuien heel goed van pas komen. Held!
- Stap 1 – monitor jezelf: vraag jezelf eerst eens af wat de natuur is van je vreetbuien. Alleen op die manier kun je ze tegengaan. Denk daarbij aan de volgende vragen:
- Wat eet ik precies tijdens een vreetbui?
- Wanneer doen de vreetbuien zich voor?
- Zijn er triggers die de vreetbuien activeren?
- Hebben mijn vreetbuien een functie?
- Stap 2 – eet met regelmaat: door regelmatig te eten zal je minder trek hebben tussendoor. Dat maakt dat er minder reden is om überhaupt te beginnen aan een zak chips
- Stap 3 – ga op zoek naar alternatieven: zoek eens alternatieven wanneer je lekkere trek hebt. Als je een vreetbui voelt aankomen, zorg dan dat je wat gezonds pakt wat lekker én vullend is. Een broodje toasten en er een beetje kruidenboter op laten smelten is vullend en gezonder dan een zak snoep. Let dus op wat je eet. Wat lekker is verschilt natuurlijk per persoon, maar ga eens opzoek naar wat de perfecte combinatie van vullend, lekker én gezond is voor jou
- Stap 4 – werk aan je probleemoplossing skills: veel vreetbuien worden veroorzaakt door problemen waar we tegenaan lopen en waardoor we gestrest of ontstemd worden. Belangrijk is dan ook om een probleemoplossende skill te ontwikkelen voor jezelf. Niet alleen voor je vreetbuien is dit belangrijk, de vaardigheid om problemen met gemak op te lossen kan hoe dan ook heel waardevol zijn in je leven
- Stap 5 – maak de balans op: blik eens terug op de geboekte vooruitgang van stap 1 tot en met 4. Ben je tevreden? Of is er nog iets wat moet worden aangepakt? Zo ja, dan kun je altijd weer bij 1 beginnen
Voilà, zo zijn de vreetbuien einde verhaal! Hou in je achterhoofd dat zo nu en dan een snackje echt geen kwaad kan. Neem het echter niet in het extreem, alles met mate.
Auteur: Kim van der Vliet
Bronnen: DokterDokter.nl en ‘Overwin je eetbuien: waarom je te veel eet en hoe je daarmee kunt stoppen’ van Christopher G. Fairburn